آن چه در ذیل آمده مصاحبه ای است که دکتر لویس اشتاینبرگ با موضوع پرانایاما با گیتا آیینگر انجام داده این مصاحبه سال ۲۰۰۲ در مجله به چاپ رسیده است.

فواید حرکت های وارونه

لویس: پرانایاما موضوعی است که پرتوجویان به راحتی سراغش نمی روند درباره اهمیت تمرین های پرانایاما بگویید و چگونگی پیشرفت در آن.

گیتا: مشکل اینجاست که پرتوجویان اغلب پرانایاما را فقط نوعی تنفس می دانند در نتیجه آن را حوصله سربر میبینند. جذب موضوع شدن راحت نیست فرد باید خیلی عمیق به درون خود برود در حالی که چنین چیزی در تمرینهای آسانا برای شاگرد مبتدی ضروری نیست. آغاز کار پرانایاما، از بیرون به درون ساخته می‌شود. بنابراین یک تازه کار با انواع تمرین به راحتی کنار می آید اما برای پرانایاما به فرایند رفتن به درون نیاز دارد هم بیرون نگری هم درون نگری می‌خواهد.  پاتانجلی به روشنی بیان کرده که پرانایاما بعد از آسانا قرار دارد. این فرایند رفتن از بیرون به درون در آسانا هم هست، بدن آماده می‌شود برای ادراک کردن، حساس شدن، تعادل را احساس کردن ،هم طرازی درونی و… اگر این ادراک شکل بگیرد بعد از آن پرانایاما میتواند شروع شود.

مشکل دیگر این است که وقتی شاگرد پرانایاما را شروع می‌کند اثر فوری آن را نمیبیند درنتیجه فکر می‌کند هیچ بازخوردی از تمرین ندارد، در حالی که در آسانا نتیجه کار فوری خودش را نشان می‌دهد شما احساس خوبی  دارید، احساس این که چیز خوبی در شما اتفاق و افتاده جانی درخون شما جریان پیدا کرده و احساس تازگی در ذهن می‌کنید حالت رخوت در شما کاهش یافته اما در پرانایاما این حس ها سریع اتفاق نمی افتد و زمان می برد .

یک مبتدی اگر تصمیمی برای رسیدن به این هدف دارد ابتدا باید ریلکس کردن بدن و ذهنش را یاد بگیرد، به همان شکل که در شاواسانا انجام می‌دهیم. من اغلب به این موضوع فکر می‌کنم که شاواسانا دروازهای میان آسانا و پرانایاما است. اگر شاگردان رهایی را در شاواسانا تجربه کنند به نفس شان نزدیک تر می‌شوند. بعد میخواهند که این نفس و انرژی درون را بشناسند و جذابیت پرانایاما خودش را نشان می‌دهد مثل زمانی که دانه ای را در خاک قرار دادید حالا زمان جوانه زدنش رسیده  است.

یوگا و کانال تنگی نخاعی

در این مرحله فرد با نفس آشناتر می‌‌شود اما اگر ما فقط به این فکر کنیم که تنفس باید عمیق باشد. باید بلند باشد، کامل باشد. با این مدل نظرات به یک گره هایی بر میخوریم که آن اتفاق لازم نمی افتد. مبتدی ابتدا باید شاواسانا را به شکل مناسبی یاد بگیرد در شاواسانا حرکت نفس را احساس کند. دم ها و بازدمها را با نمایان شدن دم و بازدم به شعور بدنیشان آگاه می‌شوند. یک مبتدی باید ششهایش را حس کند، دنده ها، ماهیچه های بین دنده ای شکم و هر وضعیت و حرکت آنها را این که چه نوع انبساط درونی دارد اتفاق می‌افتد چگونه یک فضایی در هنگام دم درست میشود و چگونه با بازدم آرامش شکل میگیرد؟ و این که چطور بدن عقب می‌کشد؟ اگر چنین گفتگوی درونی میان جسم و نفس فرد شکل بگیرد، آن علاقه لازم برای کار هم شکل می‌گیرد حالا در این جا تنفس اوجایی و ویلوما میتواند مفید واقع شود.

لویس: در مورد دیگر بخشهای تمرین پرانایاما  چطور؟ بعضی به هنگام این تمرین ارتباطش را با آسانا درک نمی کنند.

گیتا: بستگی دارد که فرد در چه مرحله ای از پیشرفت تمرینش باشد یک مبتدی همیشه ترجیح  می‌دهد که پرانایاما را بعد از آسانا انجام بدهد.

لویس: حتی بعد از تمرین سنگین آسانا؟

گیتا: بعد از تمرین سنگین آسانا یک فرصتی برای شاواسانا بدهید بعد پرانایاما را شروع کنید. البته  بستگی به این دارد که مربی چقدر وقت برای تمرین در نظر داشته باشد. وقتی میگویید تمرین سنگین است من یک چیزی حدود دو ساعت تمرین فرض میکنم باید زمان را تقسیم کرد یک ساعت و ربع  یا یک ساعت و نیم تمرین آسانا ده دقیقه شاواسانا و بیست دقیقه پرانایاما بعد از تمرین اسانا شعور در بدن افزایش مییابد با انجام یکسری حرکات عادی و رایج مثل  حرکات ایستاده، خم به جلو، کشش ها، معکوس‌ها میتوانید به راحتی نیم ساعت پرانایاما انجام دهید.

ورچیکاسانا

طی تمرین آسانا رشته های عصبی  تحریک می‌شوند و حس نشاط به وجود می‌آید، سپس با آساناهایی مثل ساروانگاسانا، هالاسانا یا ستوباندا ساروانگاسانا احساس آرامش در اعصاب ایجاد می.شود این در واقع نوعی خوراک برای اعصابی است که در پرانایاما مورد نیاز است. اگر این خوراک از آسانا برسد پرانایاما راحت تر انجام می‌شود. این حرکات آسانا، فرد را متوجه بدن نفس و ذهنش میکند. خودبینی را مهار کند و تواضع جایگزین آن میشود.

پرانا فقط نفس نیست انرژی است. تنفس فرایندی است که می‌توانید آن انرژی را به کار بگیرید و بفهمید چقدر میتواند عمیق نفوذ کند تراوش کند چقدر این انرژی غیرمادی است و تا چه اندازه خالص سازی آن امکان دارد. چگونه میتوان آن را جستجو کرد؟ ما آن را درونمان پنهان کرده ایم این انرژی باید بیرون بیاید در یوگا سوترای پاتانجلی آمده که شما میتوانید آن را از راه کانالهای انرژی کنترل کنید این کانالها باهم از راه پنج پرانا در ارتباط هستند. وقتی پرانا هر پنج تا ( پرانا، آپانا، سامانا اودانا ویانا )را با هم متحد کرد آن شهد حیات بیرون می آید هر پرانا قدرت خودش را دارد و انرژی خودش را با یکی شدن پراناها این انرژی رو به بالا می‌رود.

گیتا: پرانایاما شفا می‌دهد چون شما روی حواس مربوط به ادراک کنترل دارید. پرانایاما سیستم عصبی را قوی میکند. شما حس می‌کنید که چگونه عصبها انرژی را حمل میکنند حتی اگر اطلاعات زیادی نداشته باشید، با شاواسانا می توانید نفستان را مشاهده کنید همه اینها به روند درمان قوت می بخشد تنوع زیادی در پرانایاما داریم، آنالوما پرانایاما پراتیلوما پرانایاما، ويلوما پرانایاما و یا هر کدام دیگر را که بخواهید کار کنید مراحل خودش را دارد پرانایاما از همان اولین مرحله شروع به رشد میکند این جریان مثل باز شدن یک گل است که یکباره انجام نمی گیرد. ابتدا شبیه به یک دانه در جایی قرار میگیرد، استاد معنوی از همان دانه مراحل اولیه را شروع می‌کند سپس غنچه های گل در مراحل بعدی شکل می گیرند. بنابراین پرانایاما مرحله به مرحله پیش می‌رود و شما کم کم به درک آنچه که در حال اتفاق است پی میبرید.

کلاس یوگا شمال تهران

اتفاق اول بايد در درون من رخ دهد تا تكرار آن را در دنياي بيرون ببينیم
پس من می توانم بهترین باشم

تهیه و تتظیم: آذین ملکی

SatyamYoga

** استفاده از مطالب مجموعه ساتیام یوگا با ذکر منبع بلامانع است **

کلاس یوگا تهران

Satyam Yoga

منابع

برگرفته از مجله دانش یوگا شماره 152